۳ استان با بیشترین زلزله در ۲۷ سال اخیر | جزئیات قدرت و مناطق وقوع زلزله‌ها و پسلرزهها در ایران | وضعیت گسل‌ها در کلانشهرها چگونه است؟
تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۰۰۶۸۹
به گزارش همشهری آنلاین، ایران به دلیل قرارگیری در کمربند لرزه‌خیز آلپ-هیمالیا و در محل تصادم ورقه‌های اوراسیا-عربستان، از نظر زمین‌شناسی، فعال است؛ به گونه‌ای که حدود ۸ درصد از زمینلرزه‌های دنیا و حدود ۱۷ درصد از زلزله‌های بزرگ دنیا در فلات ایران رخ می‌دهد.
حرکت همگرایی ورقه‌های زمین‌ساختی اوراسیا-عربستان سبب تغییر شکل فعال در ایران به عنوان یکی از لرزه‌خیزترین نواحی جهان شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این میان تنها پهنه مکران در شمال دریای عمان (بقایای پوسته اقیانوسی تتیس) دارای شرایط زمین ساختی متفاوت از سایر بخش‌های بلوک ایران است. در این بخش از ایران پوسته اقیانوسی عمان با همگرایی به سمت شمال و به زیر پوسته قاره‌ای ایران فرو رفته است.
بیشتر زمینلرزه‌ها در کمربندهای زاگرس، البرز، کپهداغ و یا در راستای گسل‌های راستالغز که مرز بلوک‌های وسیع و لرزه‌خیز را تشکیل می‌دهند، متمرکز است. بنابراین حاشیه بلوک‌های ایران مرکزی، آذربایجان و دریای مازندران دارای لرزه‌خیزی بالا است.
انرژی بخشی از تغییر شکل حاصل از همگرایی با رخداد زمینلرزه آزاد می‌شود که در زاگرس برابر با ۳ درصد، در البرز و کپه داغ برابر با ۳۰ درصد و در ایران مرکزی و بلوک لوت برابر با ۱۰ درصد است. بنابراین تفاوت لرزه‌خیزی در بخش‌های مختلف پوسته ایران که حاصل ماهیت پوسته و نوع دگریختی و میزان تغییر شکل است، سبب شده که شدت و دوره‌های تکرار زمینلرزه‌ها نیز متغیر باشد. در بندر عباس و تنگه هرمز در هر دو سال یک زمینلرزه با بزرگای بیش از ۶ و ۲ یا ۳ زمینلرزه با بزرگای ۵ یا ۶ ریشتر رخ می‌دهد. در حالی که در محدوده بم و جیرفت تنها زمینلرزه با بزرگای بیش از ۶ در ۵ دی ۱۳۸۲ ثبت شده است. ژرفای زمینلرزه‌ها در پوسته ایران نیز عمدتاً کمتر از ۳۰ کیلومتر است. زمینلرزه‌های کم عمق دارای پتانسیل تخریب بالایی هستند.
دکتر علی بیت اللهی مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اعلام کرد: بر اساس داده‌های مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران تعداد ۵۵۰۶۵ رخداد لرزه‌ای با بزرگی ۲.۵ و بالاتر در سرزمین ایران و اطراف آن در مدت زمان ۲۷ سال از ۱۳۷۴ تا ۱۴۰۲ رخ داده است که از این تعداد ۴۸۵۵۷ زلزله در داخل سرزمین ایران و ۶۵۰۸ زلزله خارج از مرزهای کشور رخ داده است.
توزیع رخدادهای لرزه‌ای به این شرح است:
تعداد ۴ زلزله با بزرگی ۷ تا ۷.۵
تعداد ۳۲ زلزله با بزرگی ۶ تا ۷
تعداد ۴۰۴ زلزله با بزرگی ۵ تا ۶
تعداد ۳۹۳۳ زلزله با بزگی ۴ تا ۵
تعداد ۱۹۰۳۶ زلزله با بزرگی ۳ تا ۴ (معادل ۳۵ درصد کل زلزله‌ها)
تعداد ۳۱۶۵۶ زلزله با بزرگی ۲.۵ تا ۳ (معادل ۵۸ درصد کل زلزله‌ها)
از تعداد ۴۸۵۵۷ زلزله رخ داده در داخل سرزمین ایران، بیشترین تعداد زلزله‌ها در استان‌های کرمان، فارس و هرمزگان رخ داده است.
وی اضافه کرد: بر اساس این مطالعات دریافتیم که از تعداد ۴۸۵۵۷ زلزله ثبت شده در داخل مساحت سرزمینی ایران در بازه زمانی ۲۷ ساله ۱۳۷۴ تا ۱۴۰۲ تعداد ۳۶۳۲ زلزله با بزر گی ۴ و بزرگتر از ۴ است که این میزان حدود ۷ درصد زمینلرزه‌های ایران را شامل می‌شود.
بیت‌اللهی خاطر نشان کرد: با حذف رخدادهای پسلرزه‌ای، تعداد ۲۶۵۷۳ زمینلرزه در ایران رخ داده است که از آن تعداد ۲۱۹۶ زلزله دارای بزرگی ۴ و بزرگتر از ۴ است. پسلرزهها ۴۵ درصد زلزله‌های با بزرگی ۲.۵ به بالا و ۴۰ درصد زلزله‌های با بزرگای ۴ و بزرگتر از ۴ را در کل کشور شامل شده‌اند.
تهیه نقشه‌های دقیق شده گسل‌های ایران در دستور کار سازمان زمینشناسیوی تصریح کرد: زمینلرزه‌ها افزون بر شتاب ناشی از عبور موج، خطر گسیختگی زمین را نیز به همراه دارند. تجربه زمین لرزه‌های مخرب نشان می‌دهد سازه‌های واقع در حریم گسل زمینلرزهای بیشترین آسیب را در طی زمینلرزه داشته‌اند. شتاب بیشینه حرکت زمین قابل محاسبه است و با تمهیدات مهندسی می‌توان خسارات آن را کنترل کرد، اما مهار جابه جایی‌های بزرگ و جلوگیری از انتقال آن به سازه در زون گسل زمینلرزهای کاری دشوار است.
بیت‌اللهی یادآور شد: به طور کلی مهمترین اثرات گسلش سطحی بر سازه‌ها شامل گسترش زون برشی به پی، جابه‌جایی و نشست ناهمسان پی، کرنش‌های افقی کششی می‌شود و از بین این موارد گسترش زون برشی بیشترین تاثیر را در خرابی سازه‌ها دارد.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات مسکن اظهار کرد: بسیاری از شهرهای ایران در حاشیه و یا بر روی گسل‌های فعال بنا شده‌اند که دلایل زیادی دارد که از جمله آن می‌توان به استفاده از مزایای آب و هوای کوهپایه‌ای و منابع آب با کیفیت بالا در حاشیه کوهستان‌ها اشاره کرد. متاسفانه رشد سریع شهرها در دهه‌های اخیر بسیاری از عوارض زمین‌شناسی و آثار گسل‌ها را محو کرده است و از این رو تعیین محل گسلش‌های احتمالی کاری دشوار گاه همراه با خطا است.
وی ادامه داد: از این رو است که گروهی از محققان سازمان زمین‌شناسی به منظور تهیه نقشه‌های دقیق از گسل‌های کلانشهرهای کشور در حال انجام مطالعات میدانی بر روی گسل‌ها هستند و این در حالی است که اکثر گسل‌ها در کلانشهرها با عوارض شهری پوشانده شده است.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات مسکن خاطرنشان کرد: این مطالعات با اولویت کلانشهرهای «تهران»، «تبریز»، «مشهد»، «کرمان» و «کرج» در حال اجرا است که این مطالعات در مراحل «مطالعات دفتری»، «مطالعات زمین ریخت‌شناسی»، «مطالعات ژئوفیزیکی»، «مطالعات لرزه‌شناسی»، «مطالعات ژئودتیکی (GPS و تداخل‌سنجی رادار)»، «مطالعات تعیین سن و نرخ لغزش گسل‌ها»، «مطالعات پارینه لرزه‌شناسی»، «بازنگری نقشه‌ها و تعیین هندسه گسل‌ها»، «پیشنهاد پهنه گسیختگی و خطر احتمالی» را شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: در بخش مطالعات دفتری مراحلی چون «گردآوری و رقومی کردن داده‌های توپوگرافی»، «تهیه تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های توپوگرافی تهیه عکس‌های هوایی»، «رقومی کردن عکس‌های هوایی»، «ایجاد داده‌های رقومی یکپارچه» و «بازنگری و رقومی کردن مجدد ناحیه‌ای گسله‌های فعال» اجرایی شده است.
مطالعات بخش زمین ریخت‌شناسی به این شرح تعریف شده است:
| ۱ | مطالعات سنجش از دور داده‌های ماهواره‌ای |
| ۲ | مطالعه عکس‌های هوایی |
| ۳ | بازدیدهای میدانی |
| ۴ | مطالعه اندیس‌های ژئومورفیک |
| ۵ | مطالعه مشخصه‌های ژئومورفیک مرتبط با گسل‌های فعال |
| ۶ | شناسایی و تعیین محل گسل‌های فعال |
| ۱ | تعیین محل پروفیل‌های ژئوفیزیکی |
| ۲ | مطالعات ژئوالکتریک |
| ۳ | مطالعات رادار نافذ |
| ۴ | مطالعات لرزه‌نگاری |
| ۵ | پردازش و تلفیق داده‌ها |
| ۱ | طراحی شبکه لرزه‌نگاری (۲۰ ایستگاه) |
| ۲ | نصب و راه‌اندازی لرزه‌نگارها |
| ۳ | برداشت داده‌ها |
| ۴ | پردازش خرد لرزه‌ها |
| ۵ | پردازش نویز محیطی |
| ۶ | مطالعات تعیین مکان و ژرفای خردلرزه‌ها |
| ۷ | مطالعات تعیین ساختار زمین‌شناسی ژرف |
| ۱ | تعیین نقاط برداشت‌های ژئودتیک |
| ۲ | نصب و راه‌اندازی تجهیزات (۲۰ استگاه) |
| ۳ | سفارش و پردازش داده‌های رادار ماهواره‌ای |
| ۴ | برداشت دوره‌ای داده‌های شبکه زمینی |
| ۵ | پردازش و تلفیق داده‌ها |
| ۶ | تفسیر داده ها |
| ۱ | شناسایی عوارض ریخت زمین‌ساختی |
| ۲ | تعیین محل‌های نمونه‌گیری |
| ۳ | نمونه‌گیری به روش لومینسانس |
| ۴ | تعیین سن نمونه‌ها در آزمایشگاه |
| ۵ | تهیه مدل رقومی دقیق از محل نمونه‌گیری |
| ۶ | تفسیر و تعیین نرخ لغزش گسل |
| ۱ | مطالعات زمین ریخت‌شناسی و تعیین محل ترانشه‌ها |
| ۲ | حفر ترانشه |
| ۳ | لوگ‌برداری |
| ۴ | نمونه‌برداری |
| ۵ | تعیین سن نمونه‌ها |
| ۶ | تفسیر داده‌ها و تعیین نرخ لغزش |
| ۷ | تعیین بزرگا و تاریخ زمین لرزه‌های کهن |
| ۱ | برداشت‌های تکمیلی صحرایی بویژه از حفاری‌های جدید شهری |
| ۲ | اصلاح نقشه‌های موجود |
| ۱ | ارائه نقشه اصلاح شده گسله‌ها |
| ۲ | ارائه پهنه‌های گسیختگی احتمالی |
| ۳ | ارائه نرخ جنبش احتمالی هر پهنه |
| ۴ | ارائه گزارش |
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: زلزله خبر مهم حوادث ایران زلزله با بزرگی مطالعات تعیین زمینلرزه ها رخ داده زمین شناسی زمین ساختی لرزه شناسی تغییر شکل تعیین محل نرخ لغزش تعیین سن زلزله ها لرزه ها نقشه ها تعداد ۴ لرزه ای داده ها گسل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۰۰۶۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سازه‌های کشور باید در برابر زلزله‌های ۸ ریشتری مقاوم باشند
ایسنا/کرمانشاه رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به وقوع سالانه ۱۴ تا ۱۵ هزار زلزله در سطح کشور، گفت: حدود یک پنجم این زلزله‌ها بزرگی بیش از چهار ریشتر دارند.
محمدحسن نامی در نشست امروز (هشتم اردیبهشت) ستاد مدیریت بحران استان کرمانشاه، از حادثه‌خیز بودن کشور ایران و به تبع آن استان‌های کشور یاد کرد و گفت: از ۶۶ مخاطره طبیعی و ساخته دست انسان که در جهان شناسایی شده، ۴۴ مورد آن در کشور ما نیز رخ می‌دهد.
وی سیلاب، زلزله، فرونشست زمین، آتش‌سوزی، سرمازدگی، خشکسالی، رانش زمین و ریزگردها را چند مخاطره اصلی و مهم در کشور اعلام کرد که از بین آنها سیل و زلزله اهمیت دو چندانی دارد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از وقوع سالانه ۱۴ تا ۱۵ هزار زلزله در سطح کشور یاد کرد که حدود یک پنجم آنها بزرگی بیش از چهار ریشتر دارد و افزود: در برخی سال‌ها که شاهد وقوع زلزله‌های بزرگی مثل زلزله بم، زلزله کرمانشاه و... در کشور بودیم، تعداد زلزله‌های سالانه به ۲۰ هزار مورد نیز رسیده است.
نامی با تاکید بر لزوم مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابرزلزله با توجه به فراوانی وقوع آن در کشور، اظهار کرد: باید سازه‌ها بگونه‌ای ساخته شود که در برابر زلزله‌های هشت ریشتری مقاوم باشد و اماکن حساس و حیاتی کشور نیز بتوانند در برابر زلزله‌های ۱۰ ریشتری مقاومت کنند.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از اهمیت افزایش ضریب بیمه در منازل مسکونی شهری و روستایی برای مقابله با بلایای طبیعی هم یاد کرد و با اشاره به هزینه بالای بیمه یک ساختمان مسکونی در مناطق شهری، افزود: باید به سمت راهکارهای نوینی برویم که مردم بتوانند با هزینه کمتر منازل خود را بیمه کنند و از سوی دیگر هنگام بروز حادثه و خسارت، یک متولی مشخص برای پرداخت خسارت به آنها وجود داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: تمامی ساختمان‌های دولتی نیز باید بیمه داشته باشند و بالاترین رده یک دستگاه در برابر این موضوع مسئول است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در ادامه با اشاره به تغییرات آب و هوایی و تاثیرات آن در شکل‌گیری بحران‌ها، اظهارکرد: در این راستا، پیشگیری از وقوع بحران را در همه زمان‌ها و مکان‌ها به عنوان مهمترین اولویت در دستورکار قرار داده‌ایم.
وی افزود: طی چندسال اخیر بویژه در سالجاری، شاهد وقوع سیلاب در برخی از مناطق کشور بودیم که اصلا انتظار سیلاب را در آن مناطق نداشتیم که این نشان می دهد که وقوع بحران‌هایی مانند سیلاب مربوط به زمان و مکان خاصی نیست، چرا که نظم آب و هوایی در جهان به هم ریخته است.
نامی اظهار کرد: زمانی که هشدار قرمز هواشناسی برای بارندگی ها صادر می‌شود، اقدامات مهمی از ارسال پیامک و جابجایی ساکنین مناطق پرخطر گرفته تا هماهنگی با استانداران، فرمانداران و بخشداران بخش‌های مختلف را برای کاهش میزان خسارات و تلفات در صورت وقوع سیل انجام می دهیم. برای نمونه در سیلابی که اخیر در سیستان و بلوچستان رخ داد، خوشبختانه هیچ تلفاتی نداشتیم، اما همین سیلاب در برخی دیگر از مناطق دنیا که اتفاق می‌افتد، میزان تلفات بالایی دارد.
وی در ادامه گفت: در سطح کشور ۱۴ هزار و ۴۶۱ کیلومتر رودخانه داریم که حدود ۶۸۲۰ کیلومتر آن از مناطق مسکونی شهری و روستایی عبور می کند، لذا باید برای این مناطق اقدماتی همچون احداث سد بندی و یا اصلاح مسیر رودخانه‌ها توسط دستگاه‌های ذیربط صورت گیرد تا در صورت وقوع بارش‌های شدید احتمال سیلاب کاهش پیدا کند.
دبیر شورای عالی مدیریت بحران کشور با تاکید براینکه در زمان وقوع سیل برخی از سازه‌ها مانند پل‌ها که اعتبارات زیادی برای ساخت آنها صرف می‌شود تخریب می‌شوند، افزود: تنها در سال گذشته ۴۴ پل در کشور به دلیل سیل تخریب شد که البته برخی از این پل ها به دلیل اینکه خوب ساخته نشده بودند، تخریب شدند.
وی با بیان اینکه چند استان کشور سیل خیز هستند، عنوان کرد: این استانها شامل اردبیل، آذربایجان شرقی، مازندران، گیلان، گلستان و خراسان شمالی هستند. همچنین گاها کردستان، چهارمحال و بختیاری، جنوب کرمان و جنوب فارس در طول سال سیل دارند.
وی به نقش پروژه‌های آبخیزداری در کنترل سیلاب اشاره کرد و گفت: برای در امان ماندن از سیلاب‌ها راهی جز توسعه آبخیزداری و آبخوان داری وجود ندارد.
نامی گفت: از حدود یک دهه پیش نیز احداث سدهای زیرزمینی در دستور کار قرار گرفته، چرا که هر آبی که به سطح زمین می آید بویژه در فصل گرم سال یک سوم آن تبخیر می شود که البته این میزان در مناطق گرم کشورمان به حدود نصف هم می رسد، لذا سدهای زیرزمینی می تواند از تبخیر آب جلوگیری کند.
وی بر لزوم مقابله جدی‌تر با حفر چاه‌های غیرمجاز هم برای جلوگیری از کاهش منابع آبی زیرزمینی تاکید کرد و افزود: از طرفی باید نوع کشت‌ها از حالت غرقابی به کشت‌های گلخانه‌ای تغییر دهیم.
دبیر شورای عالی مدیریت بحران کشور در ادامه اعلام کرد: امروزه آب یکی از ارکان مهم حکمرانی در بسیاری از کشورهاست و اهمیت آن هم روزبروز بیشتر می شود، لذا باید تا جایی که امکان دارد در حفظ منابع آبی کشورمان بکوشیم.
انتهای پیام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد